„Szlakiem Żołnierzy Niezłomnych na Wileńszczyźnie”
Zadanie realizowane na Litwie w ramach projektu "Wdzięczni Bohaterom - Żołnierzom Niezłomnym"
finansowanego przez Ministerstwo Obrony Narodowej.
W wyjeździe na Litwę uczestniczyła 45-osobowa grupa członków Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Poznaniu, wraz z członkami z kilku stowarzyszeń patriotycznych oraz grupą młodzieży z poznańskich szkół.
Najważniejszymi wydarzeniami było nawiedzenie miejsc pamięci związanych z walkami i męczeństwem Żołnierzy Niezłomnych na terenie Wileńszczyzny. Odwiedziliśmy cmentarze, gdzie pochowani są bohaterowie walk z dwoma najeźdźcami w obronie niepodległości Ojczyzny (m.in. Rossa, Antokol, Kalwaria Wileńska, kolumbarium w Tuskulanum w Wilnie, Ponary, Mejszagoła, Ejszyszki, Soleczniki). Porządkowaliśmy mogiły (często niestety symboliczne) składaliśmy wiązanki kwiatów na grobach bohaterów, zapalaliśmy znicze, zawiązywaliśmy na grobach biało-czerwone wstążki. Widzieliśmy miejsca, gdzie przebiegały walki antykomunistycznego podziemia na Wileńszczyźnie (m.in. Ejszyszki i Soleczniki), oraz miejsca, gdzie więziono członków ruchu oporu, zwiedzaliśmy Muzeum Ofiar, w tym piwnice budynku KGB w Wilnie. Spotykaliśmy się z młodzieżą patriotyczną – harcerzami i uczniami szkół z polskim językiem nauczania, w dwóch szkołach w Wilnie: Gimnazjum JP II i Władysława Syrokomli oraz Gimnazjum im. Prałata Obrembskiego w Mejszagole). Młodzieży z Wileńszczyzny zawiezliśmy w darze patriotyczne płyty, śpiewniki, gry i literaturę wydaną m. innymi przez IPN. Uczestniczyliśmy w patriotycznych programach przygotowanych przez polską młodzież w szkołach w Wilnie i Mejszagole.
Odznaczyliśmy
medalem 30-lecia naszego Towarzystwa szczegółnie zasłużonych:
Adama Błaszkiewicza (dyrektora Gimnazjum im. Jana Pawła II w
Wilnie), Wilnotekę.lt, Artura Ludkowskiego, Władysława Wojnicza,
Alfredę Jankowską, Muzeum Prałata w Mejszagole, Zespół
"Solczanie".
Uczestniczyliśmy
w serdecznych spotkaniach z Rodakami w Wilnie i w Solecznikach.
Na cmentarzu w Ejszyszkach
Szczegółowy przebieg wyjazdu Szlakiem Żołnierzy Niezłomnych na Wileńszczyźnie:
15 maja 2019– uczestnicy wyjazdu, czyli członkowie Towarzystwa Miłośników Wilna, poznańskiego oddziału Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Środowisko "Ostra Brama", członkowie Związku Sybiraków oraz grupa młodzieży patriotycznej ok. g. 5:00 wyjechali do Wilna. Po drodze - w Gibach - nawiedziliśmy miejsce pamięci i po chwili zadumy i modlitwie, złożyliśmy kwiaty i zapaliliśmy znicze przy Pomniku Ofiar Obławy Augustowskiej - (której zasadniczym celem, przeprowadzonej przez Armię Czerwoną w okresie od 10 do 25 lipca 1945 roku była likwidacja polskich organizacji niepodległościowych, operujących na ziemi suwalskiej, augustowskiej, sejneńskiej i sokólskiej . Wieczorem dotarliśmy do Wilna i zakwaterowaliśmy się w hotelu.
16 maja 2019 – przed południem odwiedziliśmy Gimnazjum im. Władysława Syrokomli w Wilnie biorąc udział w spotkaniu z Dyrektorem szkoły - Panią Reginą Lewicką, Kierownikiem artystycznym - Panią Janiną Łabul, Chórmistrznią - Renatą Juzokiene, rodzicami oraz członkami Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Wilenka”, który działa przy tej szkole od grudnia 1971 roku, a którego założenie w ówczesnych realiach było zrywem patriotycznym. Widzieliśmy nagrany przez nich film "Orzeł Biały. Dzieciom Warszawy -1944", którego bohaterem jest autentyczna postać Wojtuś Zalewski ORZEŁ BIAŁY. "Walczył od pierwszych chwil Powstania Warszawskiego, miał 11 lat i był najmłodszym żołnierzem grupy szturmowej st. sierż. „Grzesia”, zgrupowania „Chrobry II”. Pełnił funkcję łącznika. 2 sierpnia 1944 r. przedarł się przez linie niemieckie na teren silnie obsadzonego Dworca Głównego. Po trzech godzinach obserwacji powrócił z meldunkiem o siłach, rodzaju uzbrojenia i ugrupowaniu wrogich oddziałów. 15 sierpnia, sobie tylko znanymi przejściami, wyprowadził z okrążenia pluton st. sierż. „Grzesia”. Za tę akcję miał zostać podany przez dowódcę batalionu kpt. „Lecha Grzybowskiego” do odznaczenia Krzyżem Walecznych, którym prawdopodobnie nie został wyróżniony. Poległ w rejonie koszar policji na ul. Ciepłej, gdy biegł z meldunkiem od st. sierż. „Grzesia”. Pod ogniem niemieckim jego ciało zostało wyciągnięte przez towarzyszy broni – scena ta została uwieczniona przez filmowców z ekipy BIP KG AK. Powstańczy pogrzeb „Orła Białego” odbył się na podwórzu domu przy ul. Ceglanej 3"
Również wielkim przeżyciem była wizyta w Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie. Udział w projekcji filmu o żołnierzu 5 Wileńskiej Brygady AK Felicjanie Marynowskim, ps. „Blok”, który przygotowali uczniowie i nauczyciel historii.
Byliśmy następnie w Muzeum Ofiar Ludobójstwa w Wilnie, które zostało utworzone w 1992 przez Ministerstwo Kultury Litwy, na wniosek Związku Więźniów Politycznych i Deportowanych. W 1997 przekazano go Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy. Muzeum mieści się w dawnej siedzibie Gestapo, a potem NKWD/KGB. Zwiedzaliśmy wstrząsające pdziemia, gdzie torturowało więźniów. Słuchaliśmy gawędy nauczyciela historii, pana Wiktora na temat żołnierzy podziemia niepodległościowego na Wileńszczyźnie, m.innymi generała Aleksandra Krzyżanowskiego "Wilka", komendanta Okręgu Wileńskiego, młodziutkiej sanitariuszce 5 Wileńskiej Brygady AK Danutce Siedzikównie, ps. "Inka", losach majora kawalerii Wojska Polskiego i Armii Krajowej Zygmunta Edwarda Szendzielarza, ps. "Łupaszka".
Byliśmy również w Parku Pamięci Tuskulanum w Wilnie, aby uczcić powojenne ofiary reżimu sowieckiego, które znajdują się w zbiorowym grobowcu w kolumbarium. Złożyliśmy wiązankę kwiatów, a przed wejściem zapaliliśmy znicze.
17 maja 2019 – spotkaliśmy się w Gimnazjum im. ks. Prałata Józefa Obrembskiego w Mejszagole, podziwialiśmy występy młodzieży ze szkolnego zespołu, wspólnie zaśpiewaliśmy patriotyczną pieśń "Czerwone maki na Monte Cassino". Pan Mirosław Leander (uczestnik wyjazdu) zademonstrował krzyż za udział w bitwie pod Monte Cassino swojej ciotki, która została zesłana do Kazachstanu a potem przeszła szlak bojowy z gen. Andersem. Przekazaliśmy dla szkoły literaturę patriotyczną wydaną przez IPN.
Przejmującą była wizyta w Muzeum Prałata Obrembskiego, Patriarchy Wileńszczyny, o którym się mówi, że to Mojżesz Wileńszczyzny, bo przez morze czerwone przeprowadził swój naród a który w swoim "pałacyku" przechowywał i wspierał Żołnierzy Niezłomnych. Następnie na cmentarzu w Mejszagole uczcziliśmy żołnierzy AK.
Po powrocie do Wilna odwiedziliśmy z kwiatami i zniczami cmentarze na których znajdują się groby bohaterów walk o niepodległość Polski: Rossa, Antokol, Kalwaria Wileńska.
18 maja 2019 – spotkanie z przewodniczką, Krystyną Sławińską, bibliotekarką, geografem i kulturoznawcą. Wyruszyliśmy na trasę. Złożylismy kwiaty i zapaliliśmy znicze przy Grobach Żołnierzy Niezłomnych na cmentarzach w Ejszyszkach, Koleśnikach, Butrymańcach i Solecznikach. Byliśmy również w kilku innych miejscowościach związanych z walkami o niepodległość: Rudniki, Stare Macele, Wersoka.
Na zakończenie odbyło się spotkanie z Rodakami w Solecznikach. Wieczór integracyjny i poczęstunek. Wspólnie z członkami Zespołu Pieśni i Tańca "Solczanie" zaśpiewalismy pieśni patriotyczne, porozmawialiśmy o problemach i radościach naszych rodaków zamieszkujących Wileńszczyznę.
Wróciliśmy do Wilna przez Nową Wilejkę. Chwila zadumy przy Pomniku, który upamiętnia pierwsze masowe wywózki na Sybir, w tym licznych żołnierzy Podziemia Niepodległościowego.
19 maja 2019 – Msza św. w Ostrej Bramie i modlitwa w intencji Żółnierzy Niezłomnych. Powrót do Poznania.
Po wyjeździe z Wilna odwiedziliśmy Ponary - miejsce masowych mordów dokonywanych w latach 1941-1944 przez oddziały SS i kolaborującej z nimi policji litewskiej. W Ponarach zginęło ok. 100 tys. ludzi przede wszystim Żydów z Wileńszczyzny, ale i członków ruchu oporu z Wilna i okolic.
Powrót do strony głównej Towarzystwa Miłońików Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Poznaniu